امور حقوقی

• سه نوع دعاوی داریم
• حقوقی
• کیفری
• اداری

به طور کلی، محاکم دادگستری به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

1- محاکم حقوقی: شامل دادگاه عمومی حقوقی و دادگاه خانواده

2- محاکم کیفری: دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو و دادگاه انقلاب

3- محاکم اداری: دیوان عدالت اداری

چنانچه منشأ یک دعوی اختلاف بر سر حقوق و تعهدات آنها در قبال یکدیگر باشد، دعوی مطرح شده از نوع حقوقی است. غالب دعاوی حقوقی ناشی از معاملات مالی بین اشخاص و یا روابط خانوادگی (زوجیت، ارث و مسائلی از این قبیل است. قواعد مرتبط با دعاوی حقوقی در قوانینی همچون قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده تعیین و پیش‌بینی شده است. البته برخی قوانین خاص مثل قانون امور حسبی نیز در این خصوص وجود دارند که قاضی باید در رسیدگی خود به این قوانین نیز توجه داشته باشد. آیین رسیدگی به دعاوی در محاکم حقوقی، در قانون آیین دادرسی مدنی پیش‌بینی شده است.

• در یک تعریف ساده، دعوایی کیفری است که فردی بر اساس آن علیه دیگری اعلام جرم نموده و تقاضای مجازات وی را از دادگاه می‌‎نماید. به عبارت دیگر، هنگامی که جرمی رخ می‌دهد، فرد متضرر از جرم برای جبران زیان ناشی از آن اقدام به طرح دعوی علیه مجرم می‌نماید. دادگاه پس از احراز ارتکاب جرم توسط متهم، او را به مجازات‌های مقرر قانونی از قبیل اعدام، حبس، پرداخت دیه و خسارات، شلاق و غیره محکوم می‌نماید.

  برای اقامه دعوی کیفری، فرد شاکی باید شکوائیه‌ای را علیه متهم تنظیم و به دادگاه تقدیم نماید. قانون مجازات اسلامی و برخی قوانین خاص دیگر مثل قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری از جمله قوانینی است که قاضی باید بر اساس آن اقدام به صدور حکم نماید. شیوه رسیدگی دادگاه‌ها به دعاوی کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری آمده است.

• دعوی اداری، دعوایی است که کارمندان علیه سازمان دولتی و یا مردم عادی علیه نهادهای عمومی یا دولتی و حتی مأمورین آنها اقامه می‎نمایند. مرجع صالح به رسیدگی برای این دعاوی، دیوان عدالت اداری است. فی‌الواقع، دیوان عدالت اداری مهمترین مرجع تظلم خواهی افراد علیه سیستم اداری و اجرایی کشور است که بر اساس اصل 173 قانون اساسی ایجاد شده و تحت نظر قوه قضاییه عمل می‌نماید.